BARAJ GÖLÜ ALTINDA KALAN BİR TARİH KUM KALE VE TAPINAK ŞOVALYELERİ

Çukurova’yı Kapadokka’ya bağlayan antik ticaret

yollarından biri de Akyoldur. Akdeniz kıyısındaki Magarsa’dan

(Karataş) başlayıp Karatepe, Andırın, Meryemçil üzerinden

Kapadokya’ya uzanan Akyol, antik dönemlerde bile önemli bir

ticaret yoluydu.

 

Akyol, Karatepe- Aslantaş’ın yaklaşık 2 km kuzeyinde

doğu-batı eksenli bir yolla kesişir. Kesiş Suyu’nun Antik adıyla

Pyramos (Ceyhan Nehri) Nehri’yle de kesiştiği bu noktanın

yakınında, kayalık kütlenin üzerine kurulu bir kale vardır. Yerli

halkın Kum Kale adını verdikleri bu kale şimdilerde Aslantaş

Barajı’nın suları altında kalmıştır.

 

Kum Kale yakınında ki, günümüze sadece izleri ulaşmış

köprü kalıntısı, bu mevkiinin ne kadar önemli olduğunun bir

işaretidir. Kum Kale’nin coğrafi özelliklerinden biri de Pyramos

Nehri ile olan ilişkisidir. Antik çağlarda yelkenli gemilerle yük

taşımacılığı ancak Akdeniz’den Misis’e kadar yapılabiliyordu.

Misis’ten Kum Kale’ye kadar ise tekneler gidebiliyordu. Orta

Çağ’da İç Anadolu’dan kervanlar vasıtasıyla Ak Yol üzerinden

Göksun- Geben ve Andırın geçilerek getirilen mallar Misis’e

ulaştırılıyor, buradaki İtalyan depolarında stoklanıyordu. Amoda

(Hemite) Kalesi’de Ceyhan Nehri üzerindeki bu taşımacılığı

kontrol altında tutuyordu.

 

 

Bulunduğu jeopolitik konum sebebiyle önemini son

zamanlara kadar koruyan bu ortaçağ kalesi baraj suları altında

kalmadan İstanbul Üniversite’sinden bir gurup tarafından

kurtarma kazısı yapılmış, 11-12-13. yüzyıllara ait seramik

parçaları ve zırh kalıntıları bulunmuştur. Kum Kale bir başka

yere taşınmak istenmişse de mimari yapı göz önüne alınarak

özelliğini kaybedeceği düşüncesiyle vaz geçilmiştir.

 

Kum Kale, 15x20m. boyutlarında, dikdörtgen şeklinde,

köşeleri burçlu çevre duvarı ve küçük bir düzlükte yer alan üç

katlı kuleden ( donjon) oluşmaktaydı.

 

Çevre duvarlarının yüksekliği ortalama 7-8 metre olan Kum

Kale’nin duvarlarının tabanını oluşturan taşlar, muntazam

bloklar halinde olup kenarları düzlendikten sonra ortaları kaba

şeklinde bırakılmıştı. (Bossage Tekniği)

Nehre bakan taraftaki burçların birinin oda girişinin

üzerindeki kabartmada, bir çerçeve içine alınmış, başa aşağı

duran bir Lorraine Haç’ı işlenmişti. Zamanımıza kadar kimler

tarafından yapıldığı hala anlaşılamayan Kum Kale’de Tapınak

Şovalyeleri’nin (Templar) kullandığı bir işaretin bulunması

kafaları karıştıran bir konudur. Tapınak Şovalyeleri’nin Kum

Kale ile ne gibi işleri olabilirdi? Kaleyi Tapınak Şovalyeleri mi

yapmıştı? Tapınak Şovalyeleri kimdir?

 

Tapınak şövalyeleri (Templars) ilk defa dokuz kişilik bir

guruptan oluşmuştur. Ve ilk üstadları Hugues Paynes’tir.

‘’Kurucuların ilk üstlendikleri mekân, Mescid-i Aksa’dır. 1118

yılında Kudüs kralı İkinci Baudoin’den faaliyetlerini yürütecekleri

bir yer talep ederler. Kendilerine Mescid-i Aksa ve Kubbetü’s-

Sahra (Hazreti Ömer Camii)’nın bulunduğu tepe ile karşısındaki

Zeytin Dağı (Tapınak Dağı) tahsis edilir. Buraya yerleşen tarikat

üyeleri, “İsa’nın ve Süleyman Tapınağının Takipçileri” adını alır.

Amaçları Süleyman Tapınağı’nda (Mescidi Aksa) olduğuna

inanılan kutsal emanetleri ele geçirmektir. Mukaddes emanetler

olarak ünlenen, Hazreti Musa’dan kalan levhalarla asası ve

Hazreti Harun’un eşyalarıdır. Çünkü bu sandığı bulacak kişinin

mehdi/kurtarıcı olacağına ve dünyaya hâkim olacağına

inanılmaktadır’’

 

 

Tapınak Şövalyeleri Örgütü bir yandan hacıları koruma görevi

yaparken diğer yandan ticaretle uğraşıyorlardı. Akdeniz’de

taşımacılık yapıyorlar kıyı limanlarda kaleler kuruyorlardı. İşleri

öyle ilerletmişlerdi ki, şimdiki bankacılık hizmetlerinin bir

benzerini vermeye başladılar. Öyleki hacı olmak için yola çıkan

insanlar Avrupa’da Tapınak Şövalyeleri’nin şubelerine paralarını

teslim ediyorlar kendilerine verilen kağıdı yol boyunca Tapınak

Şövalyelerine ait her hangi bir tapınak yada kalede paraya

çevirebiliyorlardı.

 

 

Başlardaki gayeleri Kudüs’ü ziyaret edecek Hiristiyanları

korumak olsada, kısa zamanda doğunun zenginliklerini

yağmalayıp Avrupalı zenginlerin malvarlıklarını ele geçirmeyi

başardılar. Böylece gücün sembolü paraya da yavaş yavaş

hakim oldular.

O kadar güçlenmişlerdi ki başta Fransa olmak üzere Avrupa’da

ki krallara yüksek miktarda borç verecek hale geldiler. Bu

ilişkiler sayesinde de korunup kollanmaya başladılar.

 

Başta İngiltere kralı olmak üzere birçok Avrupa krallığının karşı

çıkmasına rağmen, Papa Clemens’e baskı yaparak

Tapınakçıların aforoz edilmesini sağlayan kral Altıncı Filip,

Büyük Üstat Molay dâhil, ele geçirebildiği tüm Tapınak

şövalyelerini tutukladı.  Tapınakçılar  küfür ve İsa’yı inkâr etme

suçlarından yargılandılar ve 1314 yılında yakılarak öldürüldüler.

Tüm bu bilgiler ışığında Kumkale’nin jeopolitik ve stratejik

konumuna bakıldığında Tapınak Şövalyeleri’nin dikkatini

çekmemiş olması düşünülemez.

 

 

Hem ticari hem de güney- kuzey eksenli haç yoluna kurulmuş

Kumkale’yi ziyaret eden araştırmacılardan bazıları kaleyi

Haçlıların tasarlayıp işçiliğini Ermenilere yaptırdığını

söylemektedir. Yapan kim olursa olsun Kumkale; yapıldığı

yıllardan terk edildiği tarihe kadar hem o bölgedeki ticareti

kontrol etmiş hem de yolları kullanan insanların can güvenliğini sağlamıştır